The multiple challenges of surviving at the margins…..

Mittal Patel visits nomadic settlement of Morbi

“Ben, when would you visit our house? When you are in Morbi this time please come to our home else we will get upset!!”

Morbi’s Rameshbhai Saraniya has been insisting for years, but visiting their house never materialised.  

We had been requesting District Collector of Morbi to organise a joint meeting for redressing the pending matters of nomadic and de-notified communities. The meeting happened and we were in Morbi to attend the same.

Saraniya Community sharing their problems to Mittal Patel

VSSM’s Chayaben had arranged a visit to 2 settlements one of which happened to be Rameshbhai’s.

Rameshbhai and family were so enthused that a homemade scrumptious meal awaited us as we reached their home.

Surrounding environment outside nomadic
settlement of Morbi

“For years we have waited for this moment!!” Look at the house I was able to build for my family. It was because of you that we made this effort, you gave us that understanding to settle down. If it wasn’t for you we would still be wandering aimlessly.”

The living condition of nomads

It brings joy to listen and witness the progress these families make. But the living conditions and their surrounding environs really bother us at times. The road to Rameshbhai’s house was filled with rubbish and sewage drain. The refused water that gets  accumulated was a breeding ground for mosquitoes. Crossing that open sewage drain required some acrobatic skills. During monsoons the drain would overflow and flood the homes on its periphery. Once the water recede mosquitoes and flies would enjoy a gala time.  The house would keep getting littered with everyone who walked through the drain. The food had 100% chances of getting infected by the flies all around.     

“How can you stay here, Ramesbhai?”

“What can we do, ben? People like you can see our difficulties, who else is bothered to even think about us? You just help us settle down well!!”

We have requested the District Collector to expedite the process of land allotment to these families.

Let us see how it goes. We  for sure have pledged to not remove these families from here as soon as possible.

We are grateful for Chayaben and Kanubhai who reach and identify such families.

The pictures reveals all that is written above. Also gives you a glimpse into Rameshbhai’s house  and his family.  

'બેન મારે ઘીરે ક્યારે પધારશો? આલીખા મોરબી આવો તો અમારા ન્યાં આવવું જ પડશે નકર અમે નારાજ થઈ જાસું...'

મોરબીમાં રહેતા રમેશભાઈ સરાણિયા વર્ષોથી આગ્રહ કરે. પણ એમના ત્યાં જવાનું થાય નહીં.

મોરબી કલેક્ટર શ્રીને વિચરતી વિમુક્ત જાતિઓના પ્રશ્નો બાબતે બેઠક આયોજીત કરવા અમે વિનંતી કરી અને એમણે તમામ અધિકારીઓ સાથે બેઠક કરી. એટલે મોરબી જવાનું થયું.

કાર્યકર છાયાબહેનને બે વસાહતોની સ્થિતિ જોઈશું તેમ કહેલું ને એમણે અનાયાસે રમેશભાઈની વસાહતમાં જ જવાનું ગોઠવ્યું.

રમેશભાઈએ તો સેવ ટમેટાનું શાક ને બીજુયે ઘણું ભાવતું બનાવી રાખ્યું..

'વર્ષોથી રાહ જોતો તો બેન તે હવે તમે પધાર્યા ખરા...

આ જુઓ મે થોડું પાકુ ઘર કઈર્યું.. તમે હજમાવ્યો ઈમ હજમ્યો ને આ કઈર્યું. બાકી અમારા નસીબમાં તો ગાડા લઈને ભટકવાનું જ હતું.'

રમેશભાઈને સાંભળીને ઘર થ્યાનો આનંદ થયો પણ આ ઘરમાં પ્રવેશતા પહેલાં મે ઓળંગેલું ગંદા પાણીનું નાળુ અને એ નાળાની પાળ પર બાંધેલા છાપરાં ને એમાં રમેશભાઈનું આ ઘર. જીવતા નર્ક જોવું હોય તો રમેશભાઈના આ રહેણાંકને જોઈ શકાય.

વરસાદ આવે ત્યારે નાળુ ઊભરાય ને ગંદકી ઘરમાં ભરાય.

પાણી ઉતરે એટલે શરૃ થાય માખી મચ્છરોનો ઉપદ્રવ.

ખાવાના રોટલાને ઘડીક ખુલ્લો રાખે તો માખીઓ કુંડાળે વળી વાતોએ વળગી હોય એવો નજારો જોવા મળે.

નાળામાં વહેતા ગંદા પાણીમાં પગ બોળાઈ ન જાય એ માટે ઈંટો મૂકેલી પણ બેલેન્સ ના રહે તો ગંદકી પગમાં એય પાછી ગંદી વાસ સાથે ભરાય.

'આવામાં તમે કેમના રહો છો રમેશભાઈ?'

'હું કરીએ બેન. આ તમારા જેવા અમારી ભાળ કાઢે બાકી કુને પડી હોય આંયા આવાની. હવે અમને થાળે પાડી દ્યો બસ..'

કલેક્ટર સાહેબને આ પરિવારોને ઝટ જમીન ફાળવવા વિનંતી કરી છે.

જોઈએ શું થાય છે

પણ આ પરિવારોને આવી ગંદકીમાં ઝાઝુ નહીં રહેવા દેવાનો નિર્ધાર પાક્કો...

છાયાબહેન અને કનુભાઈ અમારા કાર્યકરો આવા તકલીફમાં જીવતા માણસોને શોધી કાઢે છે.. એ બંનેને આભાર..

ફોટોમાં લખ્યું એ બધુંયે... રમેશભાઈને તેમનો પરિવાર પણ..

#Empathy #Collector_Morbi #Pathetic #OneSolution #PolicyMaking #ResidentialPlots #MittalPatel #VSSM #NomadicTribes #Sarania #વિચરતીજાતિ #સરાણિયા