Let’s wish for a race where everyone wins…

Mittal Patel with the people of
Shihori

“The government sunk borewell in our village for water supply to neighbouring towns of Radhanpur and Santalpur. Now that the Narmada waters reached us and the borewells have fallen quite. We farmers too sunk borewells to irrigate our crops and continued drawing waters until we emptied the belly of mother earth. The groundwater levels have depleted to 800 -1000 feet. If we do not realise it now we are going to reach a point of no return very soon, we will have no water to drink or farm. It is time we wake up and perform our role….”

Shihori Water Management Site

Vipulbhai from Shihori, Banaskantha narrated the above while appealing us for deepening the lake in their village. We had stated our preconditions, i.e. to ferry the excavated soil and collect a contribution from each and every family to build a corpus for managing community water sources. 

Lake Deepening work

We have experienced that many times the tractors arrive until good quality topsoil is been excavated, once the quality of soil changes the tractors stop. Hence, It was also mentioned that the tractors to ferry the soil should not stop mid-way but arrive until the entire task is finished. 

Vipulbhai and the farmers who have land around the lake had assured all the above would be followed and they did. Our experience in Shihori has been very encouraging. We were in the village to monitor the ongoing lake deepening work, and were impressed by the disciplined manner it was been carried out. They were grateful for the support VSSM and financial assistance from Fine Organic Industries Pvt. Ltd. 

Mittal Patel meets the people of Shihori Village

We thanked them for their awareness and their proactiveness. “Ben, we have many visitors through the day who come to witness this work and they do tell us that they would be contacting you soon. How wonderful it would be if everyone woke up to this need, the earth will once again be alive and beautiful!!” Vipulbhai shared. 

We are delighted with the acceptance and recognition the water conservation efforts are receiving. Hope this village leadership competes with each other and races to deepen as many lakes possible. It sounds like a perfect race, where everyone will win!! 

 The images share glimpses of Shihori before the works began and the ongoing efforts and the youth behind these efforts. 

 અમારા વિસ્તારમાં સરકારે બોરવેલ કર્યા અને અહીંયાથી પાણી લઈને અછતવાળા વિસ્તારો -રાધનપુર, સાંતલપુરમાં ખુબ આપ્યું. હવે નર્મદા આવીને બોરવેલ બંધ થયા. આ સિવાય અમે ખેડૂતોએ પણ ખેતી માટે બોરવેલ કર્યાને પાણી કાઢે રાખ્યું. એટલે અમારા તળ 800 થી 1000 ફૂટ પહોંચ્યા. હવે નહીં જાગીએ તો શહેરમાં જઈને મજૂરી કરવા'વારો આવવાનો એટલે ભઈ'સાબ હવે જાગો...'

બનાસકાંઠાના શિરોહીગામમાં રહેતા વિપુલભાઈએ આ વાત એમના ગામનું તળાવ ગાળવાની વિનંતી કરતી વખતે કરેલી. 

અમે કહેલું માટી ઉપાડવા ટ્રેક્ટર મુકવા ઉપરાંત નાનો ફાળો ભેગો કરવો પડશે તો તળાવનું કામ કરીશું. પાછુ ટ્રેક્ટર ખોદકામ થાય ત્યાં સુધી સતત આવવા જોઈએ. 

વિપુલભાઈ અને શિહોરીનું જે તળાવ ખોદાઈ રહ્યું છે તે તળાવ આસપાસના ખેડૂતોએ આ વાતની ખાત્રી આપી અને એ ખાત્રી બરાબર પાળી. 

ઘણી જગ્યાએ ફળદ્રુપ માટી હોય ત્યાં સુધી ટ્રેક્ટર આવે પછી કોઈ તકવાય આવે નહીં. અમારા આવા ઘણા અનુભવ છે માટે જ લખુ છું. પણ શિરોહી અનુભવ નોખો હતો.

અમે તળાવનું કામ કેવું ચાલે છે તે જોવા ગયા તો એકદમ સીસ્તબદ્ધ કામ થઈ રહ્યું હતું.

સૌએ સંસ્થા અને આ તળાવ જેમની મદદથી થાય છે તે ફાઈન ઓર્ગેનીક ઈન્ડ્રસ્ટ્રીઝ પ્રા. લી.નો આભાર માન્યો.

અમે ગામનો આભાર માન્યો. મૂળ તો જાગૃત થયા એ માટે. જો કે વિપુલભાઈએ કહ્યું, 'આપણા આ તળાવને જોવા ઘણા લોકો આવે છે અને પોતાના ગામના તળાવો ઊંડા કરાવવા માટે સંસ્થાનો સંપર્ક કરાવવા કહે છે..બેન બધા જાગી તો કેવું રૃડુ થઈ જાય નહીં?'

ચાલો સારુ થઈ રહ્યું છે.. 

જ્યોત સે જ્યોત જલે... ની જેમ હકારાત્મક તળાવ ગળાવવાનો વાદ સૌ લઈ રહ્યા છે એનો રાજીપો...

શિહોરીના તળાવની ખોદકામ શરૃ કર્યા પહેલાંની દશા.. હાલ ખોદાઈ રહ્યું છે અને ગામના જે યુવાનો આ કાર્યમાં સક્રિય છે તે સૌની સાથેના ફોટો....

Contemplating to extend water conservation efforts to Surendranagar!!

Mittal Patel discusses WaterManagement

Almost 10 years ago I happen to read a  very pragmatic book on the water woes of Zalawad/Surendranagar region authored by my very dear Arvindbhai Acharya whom we all called Bhai.

A couple of years ago VSSM initiated water conservation works in Banasknatha. Until now it has facilitated deepening of 97 lakes in a region that is increasingly becoming water-starved. The efforts VSSM has undertaken receive and applaud from state Chief Minister Shri Vijaybhai Rupani.

Dudhai village's Hadasar Lake

I received an early morning message by Surendranagar District Collector Shri K Rajesh who had recently learnt that we work on the issues of water in Banaskantha, telling us to begin water conservation efforts in Surendranagar too, and that government is prepared to support the efforts.

Gadhda village's Khara Lake

VSSM has its own set of preconditions before commencing on any such work. As it is we call the efforts ‘Participatory Water Management Program’. The village leadership and community must contribute both in cash and kind. There has to be a corpus for maintaining the deepened lakes.

Mittal Patel visits WaterManagement site at Surendranagar

VSSM also need support from its well-wishing donors to be able to carry out such mammoth efforts. I spoke to respected Rashminbhai Sanghvi about the same. He assured we will work hard. We comprehend the fact that Surendranagar too needs massive water conservation efforts. But to be dependent on the Government alone is not a sustainable solution. Community participation equals community responsibility.

We were looking at villages that faced acute water shortages. We reached out to our dear Truptiben or Tiniben as we all call her. So what she is a grandmother now. For us, she will always be Tiniben someone who has stood by us right from the beginning of our journey of working for the nomads of Gujarat. She spoke to Ramkubhai and very soon we received an invite from him.

 I arrived at his village Dudhai where he had already gathered leaders from three villages.  After the first stage of the conversation, we went ahead to see Dudhai’s Hadasar lake, Sarla’s Ratda and Narali lakes and Gadhda’s Khara lake.

The region is struggling to meet it’s water needs. The groundwater is saline hence, exploring it is not an option they can work with. Lakes are their saviours.

The villagers use the lake waters to irrigate monsoon crops and if there is surplus water left they think about doing winter crops.

Water scarcity triggers distress migration during winters and summers when families migrate to urban regions in search of livelihood.

Thank you Shri K Rajesh for drawing our attention and giving your mandate to the need of launching water conservation efforts in Surendranagar.  We shall work together to improve the water conditions of this region.

We hope the communities realise the need to work in this direction and become aware to put in efforts for the same.

The images share glimpses of all that is narrated above.  

ઝાલાવાડની જળસમસ્યા પુસ્તક મારા પ્રિય અરવીંદભાઈ આચાર્ય જેમને અમે ભાઈ કહેતા તેમણે લખેલું જે મે દસેક વર્ષ પહેલાં વાંચેલું.

અમે જળ સમસ્યા માટે બનાસકાંઠામાં કામ કરીએ. 97 જેટલા તળાવો અમે ત્યાં ઊંડા કરી દીધા. આપણા મુખ્યમંત્રી શ્રીએ પણ અમારા આ કાર્યને બીદરાદવ્યું.

આવામાં સુરેન્દ્રનગરના ખુબ લાગણીશીલ અધિકારી એવા કલેકટર શ્રી કે. રાજેશને પણ પાણીના કાર્યો અમે કરતા હોવાનો ખ્યાલ આવ્યો ને એમનો એક સવારે સુરેન્દ્રનગરમાં પણ આ પ્રકારના કાર્યો શરૃ કરવા માટેનો મેસેજ આવ્યો. સરકાર પણ મદદ કરશે તેવું તેમણે કહ્યું.

પણ સરકારની સાથે સાથે સમાજ તરીકે પણ અમારે ભંડોળ ભેગું કરવું પડે. વળી ગામને તૈયાર કરવું પડે. કેમ કે અમે ગામની ભાગીદારી વગર તળાવો ઊંડા કરવાના કાર્યો કરીએ નહીં.

ભંડોળ માટે તો અમારા પ્રિય આદરણીય રશ્મીભાઈ સંઘવી સાથે વાત કરી અને તેઓએ કહ્યું આપણે મહેનત કરીશું. સુરેન્દ્રનગરમાં પણ તળાવો ઊંડા કરવાની ખુબ જરૃર છે.

અમારા કાર્યકર હર્ષદે કેટલાક ગામલોકો સાથે બેઠક કરી રાખેલી. હું પણ એ ગામોમાં ગઈ. પણ મને હજુ વધારે અછત વાળો વિસ્તાર કામ કરવા માટે મળે તો સારુ એવું થતું હતું.

વિચરતી જાતિઓના કામોમાં શરૃઆતથી મારા સાથીદાર તૃપ્તીબેન અમે તો ટીનીબેન કહીએ ભલેને હવે એમની દીકરીના ઘરે દીકરી આવી પણ અમારા સૌ માટે તો એ ટીનીબહેન જ રહ્યા. એમને વાત કરી એમણે મૂળીના રામકુભાઈ સાથે વાત કરવા કહ્યું. ને રામકુભાઈને ફોન કર્યો ને એમણે તો તુરત આવો એમ કહ્યું.

હું એમના ગામ દૂધઈ પહોંચી તો એમણે ત્રણ ગામના આગેવાનોને ભેગા કરી રાખ્યા હતા. એમની સાથે પ્રાથમિક વાત કરીને અમે દૂધઈગામનું હાદાસર તળાવ, સરલાગામનું રાતડા તેમજ નરાળી તળાવ અને ગઢડાગામનું ખારા તળાવ જોવા ગયા.

આ વિસ્તાર પાણી માટે ઝઝૂમી રહ્યો છે. તળમાં ખારા પાણી છે. એટલે બોરવેલથી પણ ખેતી થતી નથી. તળાવ એક માત્ર આધાર છે.

લોકો તળાવમાંથી ચોમાસુ અને વધારે પાણી રહે તો શિયાળું ખેતી કરે છે.

રામકુભાઈએ કહ્યું બેન, 'દર વર્ષે ગામમાંથી પંદર વીસ પરિવારો ગામ ખાલીને રોજી રોટીની શોધમાં શહેરભણી જઈ રહ્યા છે. શહેરમાં જનારા પાસે ખેતીની જમીન છે પણ પાણી નથી એટલે જાય છે.'

થેક્યુ કલેક્ટર સાહેબ આપે ધ્યાન દોર્યું અને આ વિસ્તાર પાણીની દષ્ટિએ જોયો. આ વિસ્તારના તળાવ કરીશું એ નક્કી..

બસ લોકો વધુ જાગૃત થાય અને પોતાના વિસ્તારમાં પાણીના તળ વધારે સાબદા થાય તે માટે કાર્યશીલ બને તેવી અભ્યર્થના..

લખ્યું એ બધુંયે ફોટોમાં....

It is high time we erase the taboos and stigma surrounding Menstruation…

Mittal Patel at a program organised at IIM-Ahmedabad

The program had presence of  Ms. Jyoti and Dr. Archana

Menstruation, a natural physiological occurrence each woman undergoes every month, a cycle that is responsible for keeping her healthy. ‘Period’ is a simple and straight forward term to describe this cycle whereas Gujarati describes it called ‘Masik Dharm’ and there are all sorts of religious sanctions surrounding it. In India, we have a lot of stigma and taboo attached to this natural phenomenon. There is a long list of cannot/don’ts to be adhered to for women during her periods. Cannot go to the temple, touch anything auspicious, can’t go near the gas-stove, water pot or enter the kitchen, don’t touch a million things…it’s an exhaustive list

 Even in 21 century our society who otherwise aims of Mars and Moon, showcases and practices medieval and orthodox approach when it comes to women’s menstrual cycle. 

Mittal Patel with Milanbhai

 I recently had an opportunity to share rural beliefs and perspectives about the menstrual cycle at a program organised at IIM-Ahmedabad. Jyoti has made a though-provoking documentary series on the subject. The program had presence of Ms. Jyoti and Dr. Archana. 

 I have spent my childhood in  village (like everywhere else)  such beliefs and practices are a norm and I still witness the same when working with the women of nomadic and de-notified communities. At times I have a deep surge of irritation towards our mindsets whereas there is a sense of pity for women who still are forced to follow the dictates. 

 Milanbhai captured the event in his camera, some of which are only of me. Sharing here because I liked them all. Thank you Milanbhai. 

Mittal Patel had an opportunity to share rural beliefs and
perspective sbout the menstrual cycle

 માસીક ધર્મ જબરો ગુજરાતી શબ્દ છે...

અમે એને #પીરીયડમાં થવું કે પીરીયડમાં હોવું એમ કહીએ..

આ પીરીયડ એ કુદરતી પ્રક્રિયા છે.. દરેક સ્ત્રી દર મહિને પીરીયડમાંથી પસાર થાય છે..

પણ સમાજે મહિનાના ચાર દિવસ પીરીયડમાં થનારી સ્ત્રીને લઈને કેવા કેવા વિચિત્ર અને દુઃખદ નિયમો બનાવ્યા.

રસોઈ કરાય નહીં, આને અડાય નહીં, મંદિરમાં જવાય નહીં. લીસ્ટ ઘણું લાંબુ અને થકવાડનારુ છે..

21મી સદીમાં વિકાસની દિશામાં હરણફાળ ભરવાના અભરખા રાખનાર આપણે સ્ત્રીઓના પીરીયડને લઈને ભયંકર સંકુચિતતા દાખવીયે છીએ..

આઈઆઈએમમાં આ વિષયને લઈને આયોજીત એક ચર્ચા સત્રમાં જવાનું થયું. જ્યોતિએ આ મુદ્દે સરસ વીડિયો સીરીઝ કરી છે. તે અને ડો. અર્ચના બેન પણ કાર્યક્રમમાં હાજર રહ્યા. મારા ભાગે ગામડાંઓમાં આ વિષયને લઈને કેવી માન્યતાઓ છે તેની વાત કરવાની મારા શીરે આવી...

હું ગામડાંમાં ઊછરી છું. ત્યાં આ બધુ બહુ નજીકથી જોયું છે આજેય વિચરતી જાતિઓની વસાહતોમાં આ બધુ જોવું છું ત્યારે આપણા સમાજની આ બધી વિચિત્ર અને રૃઢિગત માન્યતાઓને લઈને દયા ઉપજે છે...

કુદરત સૌનું ભલુ કરે અને કેટલાકને ખાસ સદબુદ્ધી આપે..

પ્રિય મીલનભાઈ બારડે આ કાર્યક્રમની સુંદર તસવીરો લીધી.જે અહીંયા મુકી છે. આ તસવીરોમાંથી કેટલીક મારા એકલાની છે જે મને બહુ ગમી જે અહીંયા મુકી છે.. થેક્યુ મીલનભાઈ..

#MittalPatel #VSSM #periodtalk #periods #menstruation #periodcramps #menstruationmatters #periodpositive #period #womenshealth #pms #menstrualcycle #menstrualhealth #health #womenhealth #socialperpesctive #periodstories

The wonders of Vaghpura..

Mittal Patel meet the community for WaterManagement

VSSM's water conservation efforts recently took me to  Vaghpura village near Gujarat-Rajasthan boarder. The villagers had requested for deepening of their community lake. As usual our condition of villagers contributing to lifting the excavated soil as well as small cash donation (to be used for water conservation works in the village)  by each household while VSSM supported JCB expenses prevailed.  The objective of the visit was to meet the community and leaders to discuss the telephonic conversations in person.

Mittal Patel was accompined by Respected Shri Rashmin
Sanghvi, Shri Girishbhai Saive, Shri Shweta Dodeja

Mittal Patel discusses Water Management with the villagers

 “Ben, this year we faced an onslaught locust on our crops which caused severe damage to our crops. The loss has been immense. Also because we are at the fringe of Gujarat, we have remained a deprived and backward area as most benefits do not reach us as well as they do in other villages. However, we shall do as you tell us too!!” Sarpanch Virabhai spoke on behalf of the leaders and the community.

Water Managemnet site

 It was a regular visit to meet the community and see the region, the lake etc but what was striking about this village was the place we were seated. Under the glorious and massive shade of a woodland created by 108 peepul trees, right at the centre of the village.  It has taken them 10 years to raise these native trees. Peepul isn't a tree humans Peepul is not a species that many prefer to plant, however, a saint visited the village and insisted that he will meditate under the canopy of 108 peepul trees, as a result, these trees were planted. And it was not just here they had planted trees at many other places too. This habit of planting trees speaks a lot about the sincerity of the community and its leadership. Our experience says that people show a lot of enthusiasm in planting trees but when it comes to raising them they don’t feel as encouraged but the villagers here had succeeded in showing their commitment towards both planting and raising the trees.

 Their unity has been inspiring too. When we conveyed  our intention  to conduct tree plantation drive along with deepening of lakes, they immediately welcomed the idea and were ready to  allot land for the same.

 I was accompanied by respected Shri Rashminbhai Sanghvi who is like a father to me and someone who helped us initiate and shape the water conservation efforts, Shri Girishbhai Saive and Ms Shweta Dodeja.

 We hope more and more villages are inspired to join this movement.

 બનાસકાંઠા અને રાજસ્થાની બોર્ડર પર આવેલા વાઘાસણગામમાં તળાવના કામો માટે જવાનું થયું.

ગામમાં તળાવ ખરુ પણ એને વધારે ઊંડુ કરવા માટે ગામના લોકોએ વિનંતી કરેલી.

અમે શરત કરેલી કે માટી તો તમારે ઉપાડવાની એ ઉપરાંત નાનકડો ફાળો પણ ખોદકામ માટે આપવાનો. આ ફાળો ખોદકામ માટે જ વપરાશે.

ફોન પર થયેલી આ વાત રૃબરૃ કરવા ગામમાં જવાનું થયું.

ગામલોકો સાથે બેઠક થઈ જેમાં સરપંચ વીરાભાઈ અને ગામલોકોએ કહ્યું,

'બેન આ ફેરા તીડ ઘૈઈક આયા. બહુ નુકશોન થ્યું.

પાસો વિસ્તારેય પસાત. છતો તમે કો સો ઈમ થશે એટલો ફાળો ભેરો કરી આલશું. પાસુ અમારુ આ ગોમ બોર્ડર પરનું એટલે બીજા ગોમોન મળ એવા લાભથીયે અમે વંચિત રહી જઈએ. છતો કરીશું થાય એ'

ગામમાં જતા વેત તળાવ જોવા ગયા. પણ મજાની વાત તો તળાવ જોયા પછી એમણે અમને જે જગ્યાએ બેસાડ્યા તે જગ્યાની હતી. 108 પીપળાનું વન. બરાબર ગામની વચ્ચે. દસ વર્ષની મહેનતથી આ પીપળા ઉછર્યા હતા. મૂળ એક સન્યાસી ગામમાં તપ માટે આવ્યા એમણે પીપળાના વનમાં બેસી તપ કરવાનું કહ્યું એટલે પીપળા વવાયા. બાકી પીપળાને લોકો બહુ પસંદ નથી કરતા.

ખેર વાધપુરાએ આ પીપળા સિવાય પણ અન્ય એક જગ્યા પર વૃક્ષો વાવ્યા હતા. વૃક્ષ પ્રેમ તો ઘણા દાખવે અને વૃક્ષ વાવે પણ ખરા પણ મુશ્કેલ અને ખરી કસોટી વૃક્ષોના જતનની છે. જે વાઘપુરાગામના લોકોએ કરી બતાવ્યું હતું.

ગામલોકોનો સંપ પણ મજાનો.

અમે ગામનું તળાવ ગાળવાનું કરીશુ અને વૃક્ષારોપણ કરવાની ઈચ્છા હોવાનું પણ અમે કહ્યું. ગામલોકોએ અમારી વાતને વધાવી અને આ માટે અલગ જમીન કાઢી આપવાની હરખ સાથે હા પાડી.

મુંબઈથી તળાવ ગાળવાનું કામ જેમણે શીખવાડ્યું, સમજાવ્યું અને જેમના થકી આ કાર્યો માટે મદદ મળે છે એવા આદરણીય અને જેમને હું મારા પિતા કહુ છું તે રશ્મીનભાઈ સંઘવી , સુશ્રી શ્વેતા ડોડેજા, ગીરીશ સાઈવે પણ વાઘપુરા અમારી સાથે આવ્યા. જે પણ ફોટોમાં જોઈ શકાય છે.

વધુ ગામો એક સમજણ સાથે તળાવ ગળાવવા તૈયાર થાય તેવું ઈચ્છીએ..

#vssm #missionsavewater #watermanagement #savewater #participatorywatermanagement #water #saveearth #india #savetheplanet #environment #ecofriendly #savenature #gogreen #savetrees #waterconservation #sustainability #climatechange #gujarat #banaskantha #agriculture #farmer

#મીતલપટેલ #પાણીબચાવો #તળાવબચાવો #પર્યાવરણ #બનાસકાંઠા #ગુજરાત #જાગોખેડૂત.